Abstracts

EU flag-Erasmus+_vect_POS


Formative Assessment in Speaking

Jon Hird

In this practical and interactive session, which draws in part on systems used at the University of Oxford, we will consider reasons for and approaches to the formative assessment of speaking in non-native learners of English and will compare and contrast these ideas with any similar systems the participants may already use. As prerequisite to assessing speaking, we will briefly compare the spoken language with the written and look at some key features of spoken English and how this can vary depending on the speaking task undertaken. This will include a look at micro- and macro-skills and there will be a particular focus on accuracy and grammar. Along the way, we will analyse a Polish student’s speaking, make a formative assessment and compare and contrast our ideas.


Informacja zwrotna w ocenianiu kształtującym – ocena, rada, polecenie czy pochwała?

Grażyna Czetwertyńska

Najważniejsze cechy wartościowej informacji zwrotnej to jej spójność z celami działania, forma zrozumiała dla ucznia, niezwłoczność udzielenia, możliwość jej wykorzystania, wyważenie i trwałość. Aby mogła być taka, to znaczy, aby rzeczywiście służyła uczeniu się, uczniowie muszą możliwie dokładnie znać cel ocenianego działania, a nawet uczestniczyć w jego formułowaniu. Powinni nauczyć się poddawać refleksji swoją aktywność i wreszcie muszą być przekonani, że czas i miejsce, w którym pracują, pozwalają na bezpieczne popełnianie błędów i uczenie się przez tych błędów poprawianie. Wtedy informacja zwrotna, będąca kluczowym elementem oceniania kształtującego, działa z dużą siłą.

Swoje wystąpienie chciałabym przeznaczyć na pokazanie różnic pomiędzy informacją zwrotną a oceną lub radą. Będzie też ono okazją do przywołania warunków koniecznych dla udzielania wartościowej informacji zwrotnej i efektywnego korzystania z niej.


The Challenges of Formative Assessment in the Modern Language Classroom

Jo Lewkowicz

As the focus of language education has shifted from one that is input driven to an education that is output driven, so the question being asked by teachers while assessing their learners has also changed.  No longer do we simply ask ‘What has been learned from the body of knowledge presented to the class?’ Teachers are more concerned with the question ‘What can learners do with the language they know?’ Interaction with others is thus at the heart of such learning yet, in terms of assessing what learners can do with language, such an interactional perspective places considerable burden on classroom teachers.

This paper will consider some of the many challenges facing language teachers in assessing their students.  It will first review how our understanding of formative classroom assessment has changed in recent years from that of ongoing assessment for the forward planning of teaching and learning to that of Learner-Oriented Assessment where the focus is primarily on assessment for learning.  It will view this change in light of our understanding of language learning as a situated, socio-cultural process involving numerous participants.  Drawing on classroom-based examples, the paper will then consider the difficulties of validly and reliably assessing an individual’s output as part of socially mediated interaction and will stress the need for greater teacher assessment literacy if our theoretical understanding of formative assessment is to be turned into classroom practice.


Ocenianie kształtujące jest motywujące!

Anna Abramczyk

Czy istnieje sposób oceniania, który wyeliminowałby destrukcyjne funkcje oceny i pomagał uczniowi w uczeniu się? Tak, ale nie jako system oceniania, a jako spójna całościowa koncepcja nauczania – ocenianie kształtujące. Sposób wartościowania w ocenianiu kształtującym pozwala na wyeliminowanie aspektu strachu ucznia przed oceną, wykorzystania jej do poprawy umiejętności ucznia i kompetencji nauczyciela, a także na personalizację i indywidualizację w podejściu do ucznia. Każdy nauczyciel marzy o zaangażowanych uczniach, a strategie oceniania kształtującego wpływają na czynniki, które to zaangażowanie warunkują. Profesor Arnold Bakker upatruje zaangażowania w pracę w dwóch rodzajach zasobów. Pierwszy z nich to wsparcie społeczne przy wykonywaniu różnorodnych zadań pozwalających na autonomię i rozwój; drugi rodzaj zasobów to tzw. zasoby własne np. poczucie własnej wartości, pewność siebie, czy optymizm.

Podczas krótkiego warsztatu spróbujemy „odkryć” w technikach i strategiach oceniania kształtującego „zasoby”, wspierające motywację wewnętrzną ucznia, czy słuchacza.


Bringing New Life into Multimodal Language Teaching

Trainer: Sanna Simola

New technologies in today’s language teaching call for new approaches. The workshop will give food for thought through presenting practical online tools including methods for formative assessment and encouraging participants to use e-learning methods in language teaching.

  • Presenting cases: Eurolta for Online Teaching and eTube
  • Group discussion and sharing of ideas

Improving Oral and Written Feedback in Teaching Writing

Katarzyna Płachta

Rarely does marking papers serves its purpose. It seems as if the effort put into all the colouring, underlining and coding falls through due to the fact that students simply do not know what to really focus on in the process of deciphering the message from the teacher. The number of students in the group or the fact that we deal with mixed-ability class may contribute to various difficulties in providing efficient feedback that is meant to facilitate our students writing. Therefore, the question that arises is what we teachers should actually do in order to make the process of giving information back to students meet its purpose.

The main aim of the workshop is to provide participants with an idea of what works and what does not when it comes to communicating our ideas to students, what can be done in order to improve the aforementioned process and, finally, to help the participants gain hands-on experience through performing various tasks associated with marking sample papers. The key point for the activities to be performed during the workshop is to help participants see what students actually would like their teachers to do when guiding them through the process of learning writing. Not only is the workshop supposed to allow the participants to gain knowledge in regard to more effective marking process but it will also convey a message from students as to what they expect to read and see on their written work.


Exam, Assessment, Anxiety

Robert Märcz

Exams, including language exams as well, are part of every students’ life. Regardless of whether there is a language exam at the end of their studies, students are required to reach a certain level of proficiency in the language they are studying. Being aware of what exactly they need to know – to pass a language exam or to get a good grade – can significantly improve their motivation to study and the effectiveness of their learning. This awareness or knowledge refers to two separate fields:

(1) knowing what content knowledge, skills and competencies are called for, and

(2) knowing the ways how to reach these goals.

Regarding the first field, i.e. language learning, it is the CEFR which guides teachers (and learners) in getting to know the different reference levels and helps them set goals to be achieved. The other field, however, is in the hands of the teachers, as it is the quality of their teaching methods which can make a difference.

Anxiety is inevitably connected to learning and taking exams. Research have found that speaking in a foreign language produces a high level of anxiety because a language learner may not be able to express himself clearly, which then leads to a decrease in his confidence and an increased level of anxiety. If the anxiety a learner experiences reaches a certain threshold it can make learning less effective.

The workshop, presenting concrete examples, treats the various ways of involving the methods of formative assessment in teaching a foreign language. It is discussed how the application of formative assessment tools – “assessment for learning” – can reduce the level of anxiety learners may feel, and help clarify the goals to be reached.

The findings of FAB Erasmus project will provide a background to understanding.


Use of Formative Assessment in Artes Liberales Principles-based Education: Empowering Language Learners

Nemira Mačianskienė, Vilma Bijeikienė

Formative assessment has been a topical issue in today‘s education which aims at preparing tomorrow’s employees who possess problem-solving, critical and creative thinking, global empathy and collaboration skills indispensable in the 21st century. A number of studies have produced positive results investigating the use of formative assessment on the development of learner metacognitive skills, student responsibility, active self-regulated learning, viewing learning as a goal rather than an outcome (Brookhart, 2009; Fisher & Frey, 2014; Popham, 2008; Wiliam & Black, 2003).  The present study intends to examine the application of formative assessment in language classes at a higher education institution whose mission is to educate citizens for our society through commitment to liberal arts and sciences education. The incorporation of the key elements of formative assessment is discussed in alignment with the implementation of the principles of artes liberales: aiming at achieving the educational goals by providing studies based on inquiry and deep learning, in student-centered, collaborative and tension free environment, fostering active learning in small groups, enhancing dynamic exchange of feedback between teachers and students, self-assessment and peer-assessment. The study also presents the attitude of FAB project participants – teachers and students – to the aspects of formative assessment and implications of the impact of formative assessment upon teacher professional and student lifelong learning skill development.


Idea oceniania kształtującego w świetle pracy z indywidualnym uczniem dorosłym

Anna Szafernakier-Świrko

Adiunkt, Wydział Lingwistyki Stosowanej UW, Katedra Ukrainistyki

Idea oceniania kształtującego, polegającego na klarownym określaniu celów nauczania oraz stałym monitorowaniu postępów ucznia i modyfikowaniu metod kształcenia w oparciu o jego potrzeby i oczekiwania znajduje swoje  miejsce w pracy z indywidualnym uczniem dorosłym. Celem wystąpienia będzie wskazanie i omówienie mocnych stron oceniania kształtującego przez pryzmat pracy z dorosłym uczącym się języka rosyjskiego na kursie indywidualnym.


Ocenianie kształtujące z perspektywy ucznia i nauczyciela

Anna Matera – Klinger, Milena Moreno Jiménez, Severine Pacholczyk

Co to znaczy „oceniać kogoś” na lekcji języka obcego? Czym się różni ocenianie kształtujące od sumującego? Podczas procesu nauczania  obydwie formy współistnieją i są stosowane w zależności od celu.

Autorki zaprezentują przykłady zastosowania OK w odniesieniu do nauczania języków hiszpańskiego i francuskiego na zajęciach akademickich oraz w klasie dwujęzycznej. Omówią kluczowe kwestie: cechy, formy i strategie oceniania stosowane na ich zajęciach; wskażą korzyści, skuteczność, rozważą trudności i pułapki OK oraz zestawią ich postrzeganie z informacją zwrotną od uczniów.


The Value of Positive Feedback and Ongoing Needs Analysis in the Process of Formative Assessment

Lucyna Wilinkiewicz-Górniak

To make the teaching – learning experience feasible a teacher should start by creating positive classroom atmosphere at the outset of each course, in order to enable its participants to express their attitudes and opinions freely. The course should start with clearly specified goals or outcomes of the whole learning process, preceded by detailed needs’ and expectations’ analysis. Moreover, a teacher should be willing to change or adapt both the framework of the course and the methods of working to the needs of each group as a whole and its individual members – expressed not only at the beginning of the course but also at its later stages. To reinforce students’ activity in and outside the classroom positive feedback from the teacher is necessary. In this type of feedback weaknesses are to be considered as areas of improvement, rather than “problematic” ones. While implementing student-centred approach, a teacher should also develop culture of inclusion, cooperation and mutual respect, aimed at continuous improvement. For this reason they have to be always ready to re-think and re-design their teaching strategies and syllabuses and willing to give “another chance” to those students who are prepared to work towards enhancing their skills and knowledge.

Key words: positive feedback, inclusion, cooperation, continuous improvement, progress


Learning How to Assess Across Cultures –  Teachers’ Perceptions of Language Assessment in a Telecollaborative Project

Jarosław Krajka

Faculty of Humanities, Maria Curie-Skłodowska University, Lublin, Poland, jarek.krajka@wp.pl

Ferit Kilickaya

Department of Foreign Language Education, Mehmet Akif Ersoy University, Burdur, Turkey, ferit.kilickaya@gmail.com

Language assessment is a highly important part of the teacher training process, with most modern philologies featuring a separate course on how to evaluate, design, implement and analyze language tests. Systematic coverage of principles of assessment, both in its formal and alternative dimensions, features of a properly constructed test, techniques of testing receptive and productive skills, is necessary to equip language teachers with the skills necessary for successful language instruction.

However, if we take into account the fact that English language teaching is increasingly taking place in heterogeneous, multicultural and multilingual contexts, broadening a perspective on language assessment seems to be necessary for development of intercultural teaching competence. Together with an increasing focus on Teaching English as an International Language, with migrations and job openings abroad creating opportunities for conducting English language instruction to students of other nationalities, cultures and mother tongues, intercultural teaching competence needs to be developed with a widened perspective on language assessment.

The purpose of the presentation is to report upon teachers’ perceptions of language assessment in an intercultural context. The telecollaborative study involved tandems of student teachers from Poland and Turkey and aimed at increasing student teachers’ awareness of language assessment in different instructional settings.


Rola oceny kształtującej w odbiorze oceny sumującej przez kandydata w trakcie przygotowania do państwowego egzaminu Federacji Rosyjskiej TRKI-3 (C1) i jej wpływ na efektywne uczenie się i motywację

Halina Alsheuskaya

Przygotowanie do państwowego egzaminu Federacji Rosyjskiej TRKI-3 (C1), kończy się egzaminem składającym się z 5 części, określających kompetencje językowe pod kątem różnych sprawności. Wynikiem każdej części jest ocena sumująca. Pomimo zasadniczego znaczenia oceny sumującej w tym procesie, nie można bagatelizować oceniania kształtującego  na drodze ku osiągnięciu pożądanych wyników na egzaminie (w tym przypadku – TRKI-3).

W trakcie wystąpienia  przeanalizowane zostaną możliwości, jakie stwarza ocenianie kształtujące w procesie przygotowania kandydatów do zdawania egzaminu, jego wpływ na określanie celów i sposobów ich realizacji. Omówione zostanie kształtowanie odpowiedniego podejścia do oceny sumującej, mającego na celu uniknięcie poczucia zniechęcenia (demotywacji) u uczących się, a także tworzenie atmosfery sprzyjającej efektywnemu uczeniu się, budowanie poczucia własnej wartości  i utrzymanie motywacji do dalszej nauki wśród słuchaczy kursów przygotowujących do zdawania egzaminów poświadczających biegłość językową.


Ocenianie projektu wykonanego przez studentów na zajęciach języka angielskiego technicznego

Ilona Dąbrowska

Ocenianie kształtujące na zajęciach języka angielskiego specjalistycznego opartych na metodzie projektu wymaga narzędzia  pozwalającego na precyzyjną ocenę zarówno  postępów grupy jak i postępów indywidualnych studentów z uwzględnieniem złożonego charakteru wykonywanych zadań i dynamiki grupy. Celem wystąpienia jest zaprezentowanie kryteriów oceniania zastosowanych w przypadku autentycznego projektu informatycznego, ewaluacja ich skuteczności oraz  przedstawienie wynikających z niej wniosków i uogólnień.


Efektywność procesu uczenia się wobec wyzwań neuronauk

Ewa Borgosz

Efektywność oceniania kształtującego jako filozofii nauczania znajduje głębokie uzasadnienie w neuronauce.  Zrozumienie zasad funkcjonowania mózgu może pomóc nauczycielom i lektorom języków obcych w świadomym stosowaniu elementów oceniania kształtującego, tak by techniki i metody pracy pobudzały uczących się do aktywności.  Jeśli wiemy, że ocena przydatność nowych umiejętności wpływa na uczenie się, to formułujemy odpowiednie cele. Jeśli rozumiemy, jaką rolę odgrywa zaciekawienie w zapamiętywaniu, to dobieramy materiały dydaktyczne adekwatne do zainteresowań uczących się. Jeśli uświadomimy sobie, że tylko dzięki własnej aktywności i głębokiemu przetwarzaniu proces uczenia się jest efektywny, to odpowiednio konstruujemy  lekcję, dobieramy formy pracy i zadania angażujące uczniów.

Z kolei rozumiejąc znaczenie relacji nauczyciel-uczeń i pasji nauczyciela zadbamy o siebie – nauczyciel z pasją i życzliwym, pełnym zrozumienia podejściem do uczniów  osiągnie znacznie lepsze wyniki niż ten, który dba przede wszystkim o dyscyplinę i wymuszony szacunek.  Zdając sobie sprawę z tego, jakie emocje towarzyszą uczeniu się – możemy  zatroszczyć się o atmosferę bezpieczeństwa i współpracy,  docenienie błędów jako etapu uczenia się  i akceptacji dla różnych stylów uczenia się  młodych ludzi.


‘Shortening the Distance’ for PhD Students

mgr Agnieszka Humięcka

Within each university, different groups of foreign language learners can be distinguished. The word ‘different’ is a vague one in this context as it refers to a wide range of distinct factors conditioning the selection of the language material and teaching methods as well as to characteristics displayed by particular language groups. This paper briefly outlines the basic criteria for identifying these different groups of learners at the university level, and the implications of this identification, to finally focus on language courses for PhD students. An analysis of the factors which influence the teacher’s choices with reference to the content of such courses and the style of instruction is presented. This analysis is based on the author’s experience gained through teaching English to doctoral students from different faculties of the AGH University of Science and Technology. This context usually requires a lot of flexibility from the teacher. Flexibility does not mean complete freedom. The teacher’s choices are always subject to external requirements; nevertheless, these choices also have to take new circumstances into account, inevitably leading to a compromise. What is crucial is that this compromise is satisfying for all the parties involved. The paper looks at how the selection of the issues and materials to be included in a given language course for PhD students and what methods, including appropriate assessment procedures,  guarantee the effectiveness of the teaching/learning process.  It also examines the underlying principles reflecting the author’s approach to teaching, which is eclectic by nature and far from adhering to any stiff classifications and dichotomies. The general motto is to “shorten the distance”. On the basis of the provided examples, this paper aims to answer the following questions: the distance to what, for whom, and how to achieve that.


Neurodydaktyczne inspiracje dla oceniania kształtującego

Anna Antoniuk

WLS, Uniwersytet Warszawski, anna.antoniuk@uw.edu.pl

W literaturze dotyczącej oceniania kształtującego często używane są słowa: kreatywność, twórczość, zadaniowość, motywacja, aktywność, pobudzanie do myślenia, zaangażowanie, samoocena. Opisują one pewne strategie służące do osiągnięcia celów, jakie stawia przed sobą ten rodzaj oceniania, a właściwie uczenia.

W referacie zostanie postawione pytanie, czy istnieją jakiekolwiek naukowe postawy wielu wymiernych korzyści, jakie niesie za sobą omawiany sposób nauczania. Czy możemy mówić o „nauczaniu przyjaznym mózgowi”? Zostaną poruszone niektóre tematy związane z neurodydaktyką, która jest, bez wątpienia, nauką interdyscyplinarną. Opera się ona na wiedzy z wielu dziedzin naukowych, m.in. biologii i neurologii, czy stosunkowo młodych: neurolingwistyki i biolingwistyki. Przedmiotem zainteresowań neurodydaktyków jest wykorzystanie wiedzy o funkcjonowaniu mózgu do zmian metodyki nauczania, a tym samym odrzucanie metod mało efektywnych. Stało się to możliwe dzięki wykorzystaniu się zaawansowanych technologii neuroobrazowania – tomografii pozytonowej (PET) oraz funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) podczas których jest możliwe „podglądanie” pracy mózgu podczas wykonywania różnych zadań umysłowych. Często jednak wyniki takich badań dają więcej pytań niż odpowiedzi. Dlatego też współczesnych nauczycieli neurodydaktyka może stać się inspiracją dla poszukiwania i tworzenia własnych metod i technik nauczania języków obcych.


Ocenianie kształtujące na lektoracie języka rosyjskiego w szkole wyższej. Z doświadczeń lektora

Joanna Olechno-Wasiluk

Powszechnie wiadomo, że jednym z warunków ukończenia studiów jest opanowanie języka obcego na poziomie B2 według standardu określonego w Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ). Wymiar obowiązkowego lektoratu jest określony przez program studiów danego kierunku. Jako regułę przyjęto 120h (na studiach stacjonarnych), z podziałem na cztery semestry. U wielu lektorów języków obcych pojawia się pytanie, jak doprowadzić studenta, rozpoczynającego naukę języka, do wymaganego poziomu B2.

Ogromną rolę w procesie nauczania i uczenia się na lektoratach odgrywa ocenianie kształtujące: stawianie określonych celów przez wykładowcę, prezentowanie ich studentom i konsekwentne sprawdzanie, czy cel zajęć został osiągnięty. W referacie zostanie poruszony temat istoty podsumowywania zajęć. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego warto wygospodarować czas na ten element zajęć i czego, dzięki niemu, dowiadują się o sobie studenci.


Infografika na zajęciach języka obcego

Anna Rodak, Agata Sołtysiak

Wystąpienie będzie poświęcone jednemu ze sposobów przedstawiania wiedzy – grafice informacyjnej (infografice) i możliwościom jej wykorzystania na zajęciach języka obcego. Infografika ukazuje zawarte w niej informacje w sposób przejrzysty, zwięzły, szybki do przyswojenia i łatwy do zrozumienia.. Jest to nie tyle sama forma przekazania informacji, co pewne jej graficzne wyjaśnienie, przekazanie danej koncepcji za pomocą obrazu. Wizualizacja pomaga w lepszym zapamiętywaniu informacji oraz buduje system skojarzeń poprzez łączenie się informacji z obrazami, które w ten sposób są utrwalane w pamięci. Zakodowanie nowej informacji w podwójnej formie – poprzez połączenie słowa z obrazem ułatwia wydobycie jej z pamięci w fazie reprodukcji. Wielką zaletą infografiki jest to, że za jej pomocą można przedstawić  wiele tematów i można zastosować ją na różne sposoby. Infografika w praktyce dydaktycznej może stanowić uzupełnienie procesu nauczania. W naszym wystąpieniu spróbujemy pokazać, że infografika może być doskonałym narzędziem do wykorzystania przez nauczyciela również na zajęciach języka obcego.


Nauczanie języka angielskiego w grupach heterogenicznych: przykład Katedry Ukrainistyki UW  

Anna Kizińska

Renata Botwina

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie specyfiki pracy wykładowcy języka angielskiego na kierunku studia nad słowiańszczyzną wschodnią, specjalność ukrainistyka z językiem rosyjskim i angielskim. Kierunek ten jest popularny zarówno wśród kandydatów z Polski jak i z Ukrainy a nawet Białorusi. Różnorodność kulturowa w grupach stanowi niewątpliwy atut pozwalając studentom otwierać się na inne narodowości i uczy ich tolerancji. Studenci  korzystają z bogatego programu kształcącego umiejętności w zakresie języka ukraińskiego, rosyjskiego i angielskiego. Niemniej jednak nie brakuje problemów. Niski (a czasami zerowy) poziom języka angielskiego studentów z Ukrainy i Białorusi to tylko jeden z wielu problemów, które napotykają wykładowcy języka angielskiego. Problemy wynikające z interferencji językowej, brak dobrych pomocy dydaktycznych tłumaczących zagadnienia gramatyczne języka angielskiego w języku ukraińskim to kolejne trudności, z którymi muszą się zmierzyć wykładowcy oraz studenci. Autorki zamierzają przyjrzeć się tym problemom bliżej i zaproponować sprawdzone rozwiązania.


Podręcznik jako motywator

Lasoń Bożena, Zawadzka Dorota

Wprowadzenie ustawy ministerialnej według której studenci są zobowiązani do ukończenia lektoratu na poziomie B2 na studiach licencjackich oraz B2+ na studiach magisterskich postawiło lektorów przed zadaniem niemożliwym do wykonania przy oferowanym wymiarze godzin lektoratu. Ta regulacja odnośnie poziomów oraz inne ograniczenia wewnątrzuczelniane  są nieadekwatne w odniesieniu do praktyki uczelnianej i powodują fikcyjne oznaczenia grup. Nauczanie studentów będących w większości na poziomie A1+ z podręczników dla poziomu B1 w grupie, do której uczęszczają osoby na wszystkich poziomach się powszechną praktyką. Borykając się od kilku lat z tym problemem referentki przeprowadziły ankiety wśród uczących oraz wśród studentów studiów magisterskich, którzy mają do dyspozycji między 36 a 60 godzin lektoratu, pytając co ich motywuje i jakich treści oczekują w ramach lektoratu oraz jaka forma zajęć im odpowiada. Opierając się na jej wynikach oraz wieloletnim doświadczeniu referentki przeanalizowały dostępne na rynku podręczniki. Wybór podręczników jest ogromny, nie udało się jednak znaleźć takiego, który  spełniałby stale rosnące oczekiwania naszych studentów. Jest to związane między innymi  z dynamicznymi przeobrażeniami zachodzącymi na rynku pracy, gdzie obecność firm zagranicznych implikuje konieczność  ciągłego doskonalenia umiejętności językowych. Na pierwszy plan wysuwa się umiejętność posługiwania się językiem obcym. Celem nadrzędnym w procesie nauczania języków obcych staje się praca nad rozwojem umiejętności komunikacyjnych.

W związku z tym referentki podjęły wyzwanie i napisały skrypt, który obejmuje tematy istotne dla absolwentów uczelni ekonomicznej, którzy wkrótce będą musieli odnaleźć się na rynku pracy, a mają do wykorzystania niewielką ilość godzin lektoratu.

Po dwóch latach  pracy z nowym podręcznikiem autorki zapytały po raz kolejny studentów oraz lektorów, którzy uczyli się i nauczali ze skryptu „Niemiecki nie jest trudny” o ich poziom satysfakcji. Okazało się, że podręcznik może w znacznych stopniu wpłynąć na stopień zadowolenia  i motywacji uczących się. Autorki przedstawią profil studenta uczelni ekonomicznej, jego oczekiwania wobec lektoratu języka obcego oraz skrypt „Niemiecki nie jest trudny” i  wynikające z przeprowadzonych badań opinie  dotyczące pracy z nim i wpływu na poziom motywacji.